De Oosterschelde is een voormalig estuarium in de provincie Zeeland, dat sinds de ingebruikname van de Oosterschelde-keerkring van de zee werd afgesloten. In 2022 werd de Oosterschelde erkend als het grootste nationaal park van Nederland met een totale oppervlakte van 350 km2.
Nationaal Park Oosterschelde
De natuur in en rondom de Oosterschelde herbergt bijzonder leven. Van sepia en zeepaardjes tot bruinvissen, van zeldzame vogels tot duizenden plantensoorten. Het park kan beschouwd worden als een gepolderd landschap met een rijk onderwaterleven in een ondiepe zeearm, continu in verandering door het getij.
De Oosterschelde was in de Middeleeuwen niet eens een grote rivier, maar gewoon een zijarm van de Schelde. Door verzanding, inpoldering van de grond en de aanleg van dijken heeft het gebied rondom de Oosterschelde zich enorm uitgebreid. De aanleg van de Deltawerken in 1986 heeft ervoor gezorgd dat de Oosterschelde-riviermonding veranderde in een ondiepe zeearm. Door het getijde-spel komt maar liefst een derde ervan droog te liggen tijdens eb.
Nationaal Park Oosterschelde is een uniek en dynamisch natuurgebied. Dankzij de afwisseling van eb en vloed en de aanwezigheid van zout en zoet water, zijn de flora en fauna hier bijzonder rijk. Zo leven er door het jaar heen ruim 85 verschillende watervogels, hetzij permanent, hetzij tijdelijk als rustplaats tijdens de trek. Door het getij komen dagelijks talrijke slikken en zandplaten droog te liggen, vol met vers voedsel.
Ook andere dieren voelen zich hier thuis. Alleen al het onderwaterleven bestaat uit duizenden speciën, zoals bijvoorbeeld de sepia of zeekat, een fascinerende inktvissoort die zeer geliefd is bij duikers. In de Oosterschelde tref je eveneens zeepaardjes, haaien (de gladde haai, hondshaai, ruwe haai en gevlekte haai – alle ongevaarlijk voor de mens) en zelfs zacht koraal, de dodemansduim. Wie zich nog meer uitstekend in het park vermaakt zijn de zeehonden. De droog liggende zandbanken vormen een fijne, zonnige rustplek voor deze sympathieke dieren. En als je wat geluk hebt spot je hier ook bruinvissen, ook bekend als de Nederlandse dolfijn. Zelfs een walrus is hier niet vreemd.
Doordat het landschap gevoed wordt door zout- en zoetwaterstromen, vind je in dit natuurpark een grote verscheidenheid aan biotopen – van diep en ondiep water, van zout en zoet water. Hierdoor ontstaan er verschillende ecosystemen met een grote verscheidenheid aan planten. Unieke flora die alleen in deze omstandigheden kunnen floreren, zoals het lamsoor en de zilte schijnspurrie, komen in dit gebied dan ook veelvuldig voor.
‘Leven op het ritme van het getij en de seizoenen, in een wereld van rust, ruimte, licht en lucht.’
Wat kan je allemaal doen in Nationaal Park Oosterschelde?
De lijst is lang, van indrukwekkende wandel- en fietsroutes tot vogels en zeehonden spotten. Tijdens wandeltochten zal je bijvoorbeeld het Verdronken Land van Zuid-Beverland ontdekken door geulen en over slikken en schorren. Is de natuurwandeling iets te avontuurlijk kan je ook een boot huren of een rondvaart boeken. Voor zeilers, duikers en andere waterratten is de Oosterschelde een waar paradijs.
Vergeet ook niet dat Zeeland benoemd is tot een 5-sterren fietsprovincie. De kwaliteit van het fietsknooppuntensysteem, het onderhoud, de routeinformatie en de vele stopplaatsen langs de routes zijn daarbij doorslaggevend. Met ruim 35 fietsroutes valt er genoeg te kiezen. En met een kustlijn van 650 km kan je bij zonsondergang al wandelend flaneren op de vele goudgele stranden die de Zeeuwse kust rijk is.
Zeeuwse delicatessen en zilte zaligheden
De Oosterschelde proeven is natuurlijk ook een must. Zeker voor de Bourgondische Belg. Mosselen, oesters en garnalen, kokkels en scheermessen, maar ook kreeft, direct uit de zee. Dit alles op smaak gebracht met zeekraal, lamsoren en zilte groenten.
Zeeland is een rijke voorraadkast als het om eten gaat. Dat kan ook bijna niet anders met zoveel streekproducten en traditionele gerechten.
‘Uit eten op zijn Zeeuws doe je in een vissersdorp. Yerseke, Philippine en Bruinisse genieten van internationale erkenning.’
De zilte zaligheden komen rechtsreeks uit de zee op je bord. Verser kan niet. Zeg je Zeeland, dan denk je meteen aan lekkere dampende mosselen. Oesters, vers uit het zuivere water van de Oosterschelde zijn op hun best. Zeeuwse platte oesters hebben van nature zo’n verfijnde smaak dat ze vrijwel altijd rauw wordt geserveerd; koel met (voor de liefhebbers) eventueel wat peper en een drupje citroensap. Een ware delicatesse!
Maar ‘the best is yet to come’: als er één product uit de provincie echt Zeeuws DNA heeft, dan is dat de Oosterscheldekreeft. Deze kreeft smaakt anders, zachter, dan de gemiddelde Europese kreeft, en komt alleen in de Zeeuwse Oosterschelde voor. Deze kreeften worden duurzaam gevangen en enkel de mannetjes van een jaar of zeven à acht worden geserveerd.
Op de grens tussen land en water groeit zeekraal en lamsoor, beide zee-groenten. Zeekraal ziet eruit als een cactus zonder stekels; het neemt actief zout op waardoor het zijn typische zilte smaak krijgt. Lamsoor, of eigenlijk zee-aster, lijkt op veldsla. De plant komt uit de Westerschelde en moet jong geplukt worden. Beide planten groeien aan schorren en zandplaten aan de zee.
Yerseke: rondleidingen, vaartochten en gastronomie
Wij kozen dit dorp omdat het bekend is om zijn mossel- en oestercultuur. In de vele restaurants die Yerseke rijk is worden dagelijks Zeeuwse oesters, Oosterscheldekreeft en heerlijke mosselen geserveerd. In augustus op de derde zaterdag van de maand houdt het dorp jaarlijks de bekende Mosseldag.
Laat je in Yerseke alles vertellen over oesters, mosselen en kreeften. Maak een wandeling langs de haven met haar mossel- en oesterkotters en neem een kijkje binnen bij authentieke oesterhuisjes. Degusteren kan o.m. bij de Oesterij, Oesterproeverij Pekaar en Oesters & Bubbels. Aanraders!
Twee keer per dag is het laagwater, de Oosterschelde trekt zich dan terug. Dan komen de slikken droog te liggen en kunnen de oesters worden geraapt. Oesters rapen mag tot 10 kilo per persoon, maar en zijn natuurlijk regels die je best respecteert. Het is sterk aan te bevelen om hierbij een gids te nemen.
Een mosselfabriek bezoeken kan ook. Koninklijk Prins en Dingemanse is de enige mosselteelt waar bezoekers welkom zijn. Het is een boeiend proces om te zien: opvissen, sorteren, schoonmaken en verpakken. Een afspraak maken is noodzakelijk.
Tenslotte zijn er diverse vaartochten al dan niet met extra arrangementen. Je kan kreeften vangen in fuiken, oesterputten bezoeken, garnalen vissen en zeehonden spotten. Dergelijke activiteiten kunnen natuurlijk ook vanuit andere Zeeuwse havens zoals Zierikzee, Bruinisse en Sint-Annaland.
Info: www.zeeland.com
